Aangifte geboorte en naamkeuze kind

De geboorte van een kind brengt rechten en plichten met zich mee voor de ouders. Zo moet het pas geboren kind binnen 3 werkdagen aangegeven worden bij de burgerlijke stand van de gemeente waar het geboren is. De gemeente maakt dan een geboorteakte op. Je mag zelf de voornaam van je kind kiezen. Als achternaam mag je kiezen tussen de achternaam van de vader en die van de moeder. De keuze kan je voor de geboorte of tijdens de geboorteaangifte laten vastleggen. Dit doe je bij de ambtenaar van de burgerlijke stand.
De achternaam die je voor jullie eerste kindje kiest, geldt ook voor alle volgende kinderen. Dit is om de eenheid van de familienaam te behouden.

Maak je geen keuze, dan krijgt je kind automatisch de naam van de vader of van de moeder. Dit hangt af van de gezinssituatie.

 Getrouwde ouders
Het kind krijgt automatisch de achternaam van de vader. Je kunt ook kiezen voor de achternaam van de moeder. Dit moet dan samen met de ambtenaar van de burgerlijke stand. Daar geef je aan de naam van de moeder te kiezen. Je kunt dit doen bij de geboorteaangifte, maar dit kan ook voor de geboorte.

 Ongetrouwde ouders of ouders met geregistreerd partnerschap.
Het kind krijgt automatisch de achternaam van de moeder. Wil je dat jouw kind de achternaam van de vader krijgt, dan moet hij het kind erkennen. De keuze voor de achternaam van het kind vindt plaats bij de erkenning. Jullie moeten hiervoor beiden persoonlijk een verklaring afleggen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand.

 Ouders van hetzelfde geslacht.
Als twee vrouwen samen een kind krijgen (duomoeders), dan krijgt het kind de achternaam van de biologische moeder. De keuze voor de achternaam van haar partner kan alleen bij adoptie of gezamenlijk gezag. Adopteren twee mannen samen een kind of hebben zij gezamenlijk gezag? Dan kunnen zij zelf kiezen voor een van hun achternamen.

Wat houdt erkenning precies in?
Een man die niet getrouwd is met de moeder van zijn kind kan toch officieel het vaderschap van het kind op zich nemen. Dit wordt erkenning genoemd. Door de erkenning van het kind is de vader nog geen wettelijke vertegenwoordiger van het kind. Daarvoor moet hij eerst het ouderlijk gezag aanvragen. Bij de erkenning ontstaat er een juridische band tussen vader en kind: de vader is dan verplicht zijn kind te onderhouden. Het kind krijgt dan op zijn beurt het recht op de erfenis. Verstandig is om de erkenning te laten plaatsvinden voor de geboorte: dit wordt ‘het erkennen van de ongeboren vrucht’ genoemd.

Wat is belangrijk bij erkenning van het kind?
Toestemming van moeder en kind: Voor de erkenning van een kind dat jonger is dan 16 jaar heeft de man de toestemming van de moeder nodig. En van het kind zelf, als het kind 12 jaar is of ouder.
Moeder of kind geven geen toestemming voor erkenning: Als de moeder of het kind geen toestemming geeft voor erkenning, kan de rechter vervangende toestemming geven op verzoek van de man die het kind heeft verwekt. De rechter kijkt bij het nemen van de beslissing naar de belangen van de betrokkenen.

Erkenning bij huwelijk of geregistreerd partnerschap:
Als een vrouw en een man getrouwd zijn en een kind krijgen, is erkenning niet nodig. De echtgenoot van de vrouw wordt door de wet automatisch beschouwd als de vader. Ook als hij niet de biologische vader is van het kind. Bij een geregistreerd partnerschap is de erkenning van een kind niet automatisch geregeld. De vader moet het kind dan erkennen bij de gemeente.

Wat houdt het ouderlijke gezag in?
Met het ouderlijk gezag kan de vader beslissingen nemen over de opvoeding en de verzorging van het kind. Ook mag hij het vermogen van zijn kind beheren en rechtshandelingen verrichten in naam van zijn zoon of dochter. Bijvoorbeeld het zetten van een handtekening of het voeren van een gerechtelijke procedure.

Wie mag er geboorteaangifte doen?
In principe moet de vader of moeder aangifte doen van de geboorte van hun kind. Kunnen zij geen aangifte doen dan moet iemand het doen die aanwezig is geweest bij de geboorte. Dit kan een familielid zijn, de verloskundige, arts of de kraamverzorgende.
Is er niemand die de aangifte mag of kan doen? Dan doet de burgemeester of een door hem aangewezen ambtenaar aangifte.

Wanneer moet je aangifte doen?
Je moet dit binnen 3 dagen doen na de bevalling. De geboortedag zelf telt niet mee voor de aangiftetermijn. Voorbeelden:
 Je kind wordt geboren op maandag. Je doet uiterlijk geboorteaangifte op donderdag.
 Je kind is geboren op zondag. Je doet uiterlijk geboorteaangifte op woensdag.
Soms kan het niet binnen 3 dagen, omdat het weekend of een feestdag is. Dan mag het later. Doe het dan wel op de eerste werkdag na het weekend of de feestdag. Doe je de aangifte van geboorte te laat? Dan meldt de ambtenaar van de burgerlijke stad dit aan het Openbaar Ministerie (OM). Je kunt dan een boete krijgen.

Waar doe je geboorteaangifte?
Je doet aangifte van geboorte in de gemeente waarin jouw kind geboren is. Je kunt hiervoor terecht bij de ‘burgerlijke stand’. Je hoeft hiervoor je kind niet mee te nemen.
Wel moet je een aantal documenten bij je hebben.
 Een geldig paspoort of ID kaart van degene die aangifte doet. Woon je in de gemeente waar je aangifte doet? Dan mag het ook een rijbewijs zijn.
 Een geldig paspoort of ID kaart van de moeder.

Eventueel:
 Een geboortebericht of naam van de arts of verloskundige die de bevalling heeft begeleid.
 Akte van erkenning (als je kind voor de geboorte is erkend).
 Akte van naamkeuze (als bij erkenning voor de geboorte is vastgelegd welke achternaam je kind krijgt).
 Trouwboekje (als jullie getrouwd zijn). Het kind kan dan worden bijgeschreven in het trouwboekje; dit is niet verplicht.

Het vaderschap gerechtelijk vaststellen:
Gerechtelijk vaststellen van het vaderschap (GVV) is een laatste middel om een familierechtelijke band tot stand te brengen tussen de biologische vader en het kind. Een moeder en een kind kunnen het vaderschap laten vaststellen door de rechtbank. Dit bijv. omdat de man die het kind verwekt heeft weigert zijn kind te erkennen of omdat de verwekker van het kind overlijdt voordat de erkenning heeft plaatsgevonden.
De moeder kan het verzoek voor gerechtelijke vaststelling van het vaderschap doen tot 5 jaar na de geboorte van haar kind. Als de identiteit van de vermoedelijke verwekker nog niet bekend is, kan zij het verzoek indienen tot maximaal 5 jaar nadat de identiteit van de verwekker bekend is geworden. Voor een kind geldt geen termijn voor het indienen van een GVV-verzoek.

Gemmare